محمدعلی کلی، بزرگ‌ترین ورزشکار قرن بیستم

محمدعلی کلی، قهرمان بوکس سنگین‌وزن جهان که از مدت‌ها پیش از بیماری پارکینسون رنج می‌برد در سن ۷۴ سالگی چشم از جهان فرو بست. به گزارش رسانه‌های خبری او روز جمعه (۳ ژوئن / ۱۴ خرداد) در بیمارستانی در شهر فونیکس ایالت آریزونای آمریکا درگذشت. محمدعلی (کاسیوس مارسلوس کلی جونیور) از سوی کمیته المپیک به عنوان بزرگ‌ترین ورزشکار قرن بیستم انتخاب شده بود.
 

شیوه خاص صحبت‌کردن کاسیوس کلی که در سال ۱۹۴۲ در خانواده‌ای فقیر به دنیا آمده، او را به سرعت به شهرت رساند. بخت در سن ۲۲ سالگی به سراغ او آمد: او موفق شد به رقابت نهایی قهرمانی جهان راه یابد. همه نگاه‌ها به حریف پرآوازه‌ی او، سونی لیستون بود. كلی در کنفرانس خبری پیش از مسابقه دست به رجزخوانی زد و وعده داد که در روند هشتم بر لیستون پیروز شود.
 

لیستون اما در راند ششم به دلیل مصدومیت دیگر وارد رینگ نشد و بدین ترتیب کِلِی برای نخستین بار قهرمان جهان شد. پس از این تاریخ بود که نام کلی بر سر زبان‌ها افتاد؛ از یک‌سو به دلیل طرز مشت‌زدنش و از سوی دیگر به خاطر درشت‌گویی‌هایش. او همواره با سخنانش نگاه‌ها را به سوی خود جلب می‌کرد. این تصویر که به نبرد او و لیستون برمی‌گردد، یکی از معروف‌ترین عکس‌هایی است که از این مشتزن افسانه‌ای گرفته شده است.
 

کلی پیش از مسابقه لیستون را خرس پیر و زشت خوانده بود. خود را هم با گردن‌آویزی که روی آن "شکارچی خرس" نوشته شده بود، در برابر دوربین عکاسان قرار ‌داد. او زمانی که بر لیستون پیروز شد، گفت: "من یک هیولای بزرگ و بدطینت را شکست دادم که همه را شکست داده و کسی حریفش نبود؛ تا این‌که ناشناخته‌ای به نام کاسیوس کلی از کنتاکی آمد و او را متوقف کرد."
 

یان فیلیپ ریمتسما، نویسند‌ه‌ای که زندگی و رفتار کلی را زیر نظر داشته، معتقد است که این بوکسور برای سفیدپوستان آمریکا در سال‌های آغازین دهه ۱۹۶۰ یک تحریک جدی به شمار می‌آمد. به گفته این نویسنده، کِلِی کسی نبود که حاضر باشد از مواضع خود عقب بنشیند، به قواعدی پایبند باشد یا در برابر خبرنگاران ادب را رعایت کند.
 

این عکس اثر هری بنسون، عکاس اسکاتلندی است که در میامی گرفته شده است. محمدعلی در آن زمان هنوز به اسلام نگرویده بود و کاسیوس کلی نام داشت. کلی در دیدار با ستارگان بیتل‌ها با یک ضربه‌ی کوچک همه را "ناک اوت" می‌کند.
 

کاسیوس کلی در سال ۱۹۶۵ به دین اسلام گروید و نام خود را به محمدعلی تغییر داد. او در اواخر دهه‌ی شصت میلادی یکی از هواداران صاحبنام جنبش مسلمانان آمریکا به رهبری ملکوم ایکس (چپ در تصویر) بود و علنا نیز در باره دین و باورش سخن می‌گفت.
 

تصویری از محمدعلی در هنگام نیایش در رینگ مشتزنی. این عکس را توماس هوپکر، یکی از عکاسان مورد علاقه محمدعلی در سال ۱۹۶۶ در جریان مسابقه‌ای در لندن گرفت.
 

نورمن میلر، یکی از صاحب‌نظرانی است که به زندگی محمدعلی پرداخته‌ است. او درباره استراتژی‌های این مشتزن اسطوره‌ای می‌گوید: "محمدعلی فهمیده بود که پیروزی در مشت‌زنی تا حد بسیار زیادی به اعتماد به نفس مربوط است. کِلِی تمام تلاش خود را کرد که حریف را پیش از رقابت ناراحت و از نظر روحی ضعیف کند. حریف باید عصبی و آشفته باشد، تا علی راحت‌تر با او مواجه شود. او به شیوه‌ای باورنکردنی به هدف خود دست یافت."
 

سرسختی محمدعلی در زمانی که شکست‌ناپذیر به نظر می‌رسید و ۸ بار از مقام قهرمانی جهان دفاع کرده بود، ترمز موفقیت‌هایش شد. هنگامی که در سال ۱۹۶۷ برای جنگ در ویتنام به خدمت فرا خوانده شد، سر باز زد و در پی آن به ۵ سال حبس محکوم شد. کِلِی با پرداخت پول، از زندان رهایی یافت، البته عنوان قهرمانی جهان و مدرک بوکس از او گرفته شد.
 

با وجود این، در مدت سه سالی که اجازه مشت‌زنی نداشت، هم‌چنان در این عرصه حاضر بود: "من به‌خاطر پرستیژ یا به دلایل شخصی مبارزه نمی‌کنم. من می‌جنگم که به برادرانم که در آمریکا روی زمین خوابیده‌اند، روحیه بدهم، سیاهانی که با کمک‌های دولتی زنده‌اند، سیاهانی که چیزی برای خوردن ندارند، سیاهانی که چیزی از خود نمی‌دانند و سیاهانی که آینده‌ای ندارند."
 

سال ۱۹۷۱ بود که کِلِی بار دیگر به رینگ بازگشت و نخستین شکست حرفه‌ای خود را پس از سال‌ها، در برابر جو فریزیر (چپ در تصویر) پذیرفت. بسیاری، در پی این حادثه، نام او را از سیاهه "اسطوره‌ها" بیرون کشیدند اما کِلِی باز هم به اوج بازگشت و دو بار دیگر قهرمان جهان شد.
 

بزرگ‌ترین مسابقه بوکس تاریخ: در روز چهارشنبه سی‌ام اکتبر سال ۱۹۷۴ جرج فورمن، قهرمان سنگین وزن بوکس آن زمان جهان (چپ) در کینشاسا، پایتخت جمهوری دمکراتیک کنگو (زئیر سابق)، در برابر محمدعلی کلی، قهرمان سابق جهان قرار گرفت. این مسابقه که به "غرش در جنگل" شهرت یافت به تاریخ ورزش جهان پیوسته است.
 

قبل از آغاز مسابقه هیچ یک از متخصصان بوکس بختی برای پیروزی علی متصور نبودند. بیشتر کارشناسان فورمن را که هر ۴۰ مسابقه پیشین خود را برده بود، برنده این مسابقه می‌پنداشتند. اما علی تاکتیک جدیدی به کار برد. او در ابتدا حالتی دفاعی به خود گرفت. به رینگ بوکس تکیه می‌کرد و با دفاعی کامل خود را از ضربات مرگبار فورمن می‌رهاند.
 

با پایان روند هشتم، فورمن دیگر خسته شده بود. علی با چند ضربه هماهنگ موفق شد قهرمان جهان را به کف رینگ اندازد. فورمن نتوانست پیش از پایان ده‌ ثانیه‌ای که داور مسابقه شمرد، برخیزد و آمادگی خود را برای ادامه مسابقه اعلام کند و به این ترتیب این مسابقه با پیروزی محمدعلی کلی به پایان رسید.
 

محمدعلی با این پیروزی بار دیگر قهرمانی بوکس جهان در رشته سنگین وزن را به دست آورد. او هفت سال قبل از این تاریخ به هنگامی که قهرمان جهان بود به خاطر امتناع از شرکت در جنگ ویتنام، مقام خود را از دست داده بود. با این پیروزی محمدعلی کلی بار دیگر قهرمانی خود را به دست آورد و تا امروز هنوز "بزرگ‌ترین قهرمان جهان" محسوب می‌شود.
 

تصویری از محمدعلی و دخترانش در سال ۱۹۷۸.
 

ناگفته نماند که محمدعلی نه تنها سوژه عکاسی بود، بلکه خود نیز در شکل‌گیری اثر نقش و نفوذ داشت. عکاسان زیادی از سادگی کار با این ورزشکار محبوب سخن گفته ‌و بر این باور بوده‌اند که کلی درک و فهم خوبی از کار با رسانه و هنر داشته است.
 

تصویری به‌یادماندنی از جو فریزر، محمدعلی و جورج فورمن در سال ۱۹۸۹ میلادی.
 

محمدعلی با سبک‌بالی مشت‌می‌زد و به نظر می‌رسید که او نیروی چندانی برای این کار صرف نمی‌کند، اما در واقع با پشتکار و اراده فوق‌العاده بود که او توانست به این موفقیت‌ها دست یابد. این مشت‌زن ۱۹۱ سانتی‌متری در مورد خود می‌گفت: "من هم‌چون پروانه بال می‌زنم و مثل زنبور نیش." تصویری از نبرد محمدعلی با جو فریزر در نیویورک.
 

گروه اینتـرنتی پرشیـن استـار