آغوز چیست؟
هورمون های استروژن و پروژسترون در مدت سه یا چهار هفته از گذشت بارداری، موجب بزرگ شدن سینه های شما می شوند. با پیشرفت ، مقدار کمی مایع سرم مانند، از نوک سینه ها می چکد. ولی تولید شیر، به طور جدی، تا قبل از به دنیا آمدن نوزاد آغاز نمی شود.
بلافاصله بعد از تولد نوزاد، سینه های شما، مایع زرد رنگ غلیظی تولید می کند که آغوز یا کلستروم یا ماک نامیده می شود. این مایع به مقدار کم در سینه شما وجود دارد، که میزان آن در های بعدی بیشتر نیز می شود. آغوز به مدت هفت روز اول تولد، تولید می شود.
محتویات آغوز و مواد تشکیل دهنده کلستروم
ترکیب آغوز در مقایسه با شیری که در هفته های آینده تولید می شود تفاوت دارد. آغوز حاوی شیر زیادی نیست و مقدار پروتئین آن زیاد و چربی کمتری نسبت به شیر هفته های آینده دارد. هم چنین حاوی مقدار زیادی ویتامین A که در چربی حل می شود و نیز کاروتینوئید و ویتامین E است که در حدود سه برابر مقداری است که در شیر معمولی وجود دارد. آغوز از پادتن ها و سلول های محافظ از جریان خون شما غنی است. در پروتئین آغوز، ماده ضد میکروبی به نام ایمونوگلوبولین وجود دارد.
آغوز، سرشار از آنتی بادی ها، سلول های ایمونولوژیکی فعال و سایر پروتئین های حفاظتی است، بنابراین به عنوان اولین واکسیناسیون نوزاد عمل، و او را در برابر بسیاری از عفونت ها حفاظت می کند. افزون بر آن به تنظیم سیستم ایمنی در حال تکامل بدن نوزاد کمک می کند .
آغوز، حاوی فاکتورهای رشد است که علاوه بر کمک به تکامل و عملکرد مؤثر روده نوزاد، ورود مواد آلرژن و میکروارگانیسم ها را به بدن نوزاد، مشکل تر می کند .
آغوز، حاوی مقادیر زیادی از ویتامین آ است که ضمن محافظت از چشم ها، موجب کاهش یافتن احتمال عفونت ها می شود .
آغوز، موجب تحریک عمل دفع در نوزاد می شود، به نحوی که مکونیوم، سریع از روده خارج می شود. این عمل به خروج موادی که سبب می شوند کمک می کند و به این ترتیب احتمال بروز زردی در نوزادان را به حداقل می رساند .
اهمیت آغوز برای نوزاد
واقعا چرا شیر مادر؟
با توجه به رشد فزاینده کودک، شیر مادر تمام نیازهای غذایی را تأمین می کند . شیر مادر در مقایسه با شیرهای مصنوعی، شیر مادر بهترین و کامل ترین غذاست که احتمال ایجاد توسط آن کمتر است . این شیر حاوی آنتی بادی های ضد باکتری و ضد ویروسی است . ماده ای در شیر مادر پس از بارداری بوجود می آید که رشد برخی ویروس ها مانند اوریون، آنفلوانزا و آبله را مهار می کند .همچنین شیر مادر منبع لاکتوفرین است که یک پروتئین متصل به آهن است و تقریباً به طور طبیعی یک سوم آن با آهن اشباع می شود و اثر مهاری بر رشد E. coli در روده دارد PH مدفوع شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، کمتر از PH مدفوع کودکانی است که با شیر گاو تغذیه می شوند . لیپاز های صفراوی شیر مادر، بعضی میکروب ها ( ژیاردیا لامبلیا و آنتاموبا هیستولیتیکا ) را از بین می برد .
مادران باید توجه داشته باشند اگر در دوران شیردهی، تغذیه مناسب و کافی داشته باشند نیازی به رعایت رژیم عذایی خاصی برای بنابراین زنان باردار باید برای شیر دادن نوزاد خود آماده شود. برخی عوامل مؤثر در شیردهی موفق مادر عبارت اند از: سلامت مادر، فعالیت و استراحت متعادل و مناسب، نداشتن ندارند، چون شیر دادن، خود باعث برگشت رحم به اندازة طبیعی می شود و خیلی زود مادر به وزن قبل از باردار شدن خود بر می گردد . و تشویش، تغذیه کافی، درمان زود و به موقع بیماری ها و عفونت های احتمالی .
تاثیرات آغوز در بدن نوزاد و فواید اولین شیر مادر برای نوزاد
به دلیل ترکیبات آغوز، باعث می شود که سیستم ایمنی بدن نوزاد کامل شود و او را در برابر بسیاری از بیماری ها محافظت می کند. ایمونوگلوبولین موجود در آغوز وارد روده نوزاد شده و همراه با سلول های ماکروفاژ و لنفولیست هایی که در آغوز وجود دارد، باعث حفاظت روده های نوزاد می گردد و از رشد میکروب هایی که وارد روده می شود جلوگیری می کند.
ماده سیاه رنگی در روده های نوزاد در هنگام تولد وجود دارد که مکونیوم نامیده می شود. خوردن آغوز بلافاصله بعد از تولد، سبب دفع آن می گردد. هم چنین باعث رشد میکروب های مفید در روده می شود. به همین جهت به آغوز نام «اولین واکسن» را داده اند.
منبع : دانشنامه فرزند - پزشکین /نمناک